Trong đời sống dân sự, “hụi”, “họ”, “biêu”, “phường” (gọi chung là họ) là hình thức giao dịch tài sản theo tập quán của một nhóm người , giúp các thành viên tham gia có phần tích lũy, xoay vòng vốn mà không cần đến ngân hàng. Tuy nhiên, để đảm bảo tính minh bạch và phòng ngừa rủi ro, pháp luật đã đặt ra quy định cụ thể về quyền và nghĩa vụ của chủ họ, thành viên họ. Bài viết dưới đây sẽ phân tích và cung cấp thông tin chi tiết về các quy định mới nhất liên quan đến hoạt động này.
Căn cứ pháp lý:
– Nghị định 19/2019/NĐ-CP về họ, hụi, biêu, phường
1. Họ, hụi, biêu, phường là gì và một số khái niệm pháp lý có liên quan?
Căn cứ quy định tại Điều 471 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về họ, hụi, biêu, phường như sau: Họ, hụi, biêu, phường (sau đây gọi chung là họ) là hình thức giao dịch về tài sản theo tập quán trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh họ và quyền, nghĩa vụ của các thành viên nhưng thực hiện trên cơ sở tuân thủ theo quy định của pháp luật và nghiêm cấm việc tổ chức họ dưới mọi hình thức cho vay nặng lãi.
Theo khái niệm về họ nêu trên, thì nguyên tắc tổ chức họ, điều kiện làm thành viên, chủ họ, gia nhập, rút khỏi họ, văn bản thỏa thuận về họ, thứ tự lĩnh họ, lãi suất, quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý của thành viên, chủ họ được quy định tại Nghị định số: 19/2019/NĐ-CP ngày 19/02/2019 về hụi, họ, biêu, phường. Trong đó, một số khái nhiệm pháp lý được quy định tại Điều 4 Nghị định này như sau:
– Dây họ là một họ hình thành trên cơ sở thỏa thuận cụ thể của những người tham gia họ về thời gian, phần họ, thể thức góp họ, lĩnh họ, quyền, nghĩa vụ của chủ họ (nếu có) và các thành viên.
– Thành viên là người tham gia dây họ, góp phần họ, được lĩnh họ và trả lãi (nếu có).
– Chủ họ là người tổ chức, quản lý dây họ, thu các phần họ và giao các phần họ đó cho thành viên được lĩnh họ trong mỗi kỳ mở họ cho tới khi kết thúc dây họ. Chủ họ có thể đồng thời là thành viên của dây họ.
– Phần họ là số tiền hoặc tài sản khác (sau đây gọi là tiền) được xác định theo thoả thuận mà mỗi thành viên phải góp tại mỗi kỳ mở họ.
– Kỳ mở họ là thời điểm được xác định theo thoả thuận của những người tham gia dây họ mà tại thời điểm đó các thành viên góp phần họ và có thành viên được lĩnh họ.
– Họ không có lãi là họ mà thành viên được lĩnh họ nhận các phần họ khi đến kỳ mở họ và không phải trả lãi cho các thành viên khác. Họ có lãi là họ mà thành viên được lĩnh họ nhận các phần họ khi đến kỳ mở họ và phải trả lãi cho các thành viên khác.
– Họ hưởng hoa hồng là họ có lãi hoặc họ không có lãi mà thành viên được lĩnh họ phải trả một khoản hoa hồng cho chủ họ theo mức do những người tham gia dây họ thỏa thuận.
2. Quyền và nghĩa vụ của chủ họ
Căn cứ tại Điều 6 Nghị định số 19/2019/NĐ-CP quy định về điều kiện làm chủ dây họ như sau: Chủ họ là người từ đủ mười tám tuổi trở lên và không thuộc trường hợp mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi. Trường hợp các thành viên tự tổ chức dây họ thì chủ họ là người được hơn một nửa tổng số thành viên bầu, trừ trường hợp các thành viên có thỏa thuận khác và điều kiện khác theo thỏa thuận của những người tham gia dây họ.
Trên cơ sở này, các quyền và nghĩa vụ của chủ họ được thể hiện như sau:
2.1. Quyền của chủ họ
Quyền của chủ họ được quy định cụ thể tại Điều 6 Nghị định số 19/2019/NĐ-CP:
“Điều 17. Quyền của chủ họ
1. Chủ họ trong họ không có lãi có các quyền sau đây:
a) Thu phần họ của các thành viên;
b) Yêu cầu thành viên không góp phần họ của mình phải trả phần họ trong trường hợp chủ họ đã góp thay cho thành viên đó;
c) Quyền của chủ họ trong việc thực hiện quy định tại khoản 1 Điều 7, Điều 9 và Điều 10 của Nghị định này;
d) Các quyền khác theo thỏa thuận.
2. Chủ họ trong họ có lãi có các quyền sau đây:
a) Các quyền quy định tại khoản 1 Điều này;
b) Lĩnh các phần họ trong kỳ mở họ đầu tiên và không phải trả lãi cho các thành viên khác trong trường hợp chủ họ đồng thời là thành viên, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
3. Chủ họ trong họ hưởng hoa hồng có các quyền sau đây:
a) Các quyền quy định tại khoản 1 Điều này nếu thuộc trường hợp họ không có lãi hoặc các quyền quy định tại khoản 2 Điều này nếu thuộc trường hợp họ có lãi;
b) Được hưởng hoa hồng từ thành viên lĩnh họ.”
– Chủ họ trong họ có lãi có các quyền: Thu phần họ của các thành viên, yêu cầu thành viên không góp họ của mình phải trả phần họ trong trường hợp chủ họ đã góp thay cho thành viên đó, lĩnh các phần họ trong kỳ mở họ đầu tiên và không phải trả lãi cho các thành viên khác trong trường hợp chủ họ đồng thời là thành viên, được hưởng hoa hồng từ thành viên lĩnh họ
2.2. Nghĩa vụ của chủ họ
Căn cứ tại Điều 18 Nghị định số 19/2019/NĐ-CP quy định về nghĩa vụ của chủ họ
“Điều 18. Nghĩa vụ của chủ họ
1. Thông báo cho các thành viên về nơi cư trú mới trong trường hợp có sự thay đổi.
2. Thông báo đầy đủ về số lượng dây họ; phần họ, kỳ mở họ; số lượng thành viên của từng dây họ mà mình đang làm chủ họ cho người muốn gia nhập dây họ.
3. Giao các phần họ cho thành viên lĩnh họ tại mỗi kỳ mở họ.
4. Nộp thay phần họ của thành viên nếu đến kỳ mở họ mà có thành viên không góp phần họ, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
5. Để các thành viên xem, sao chụp sổ họ và cung cấp các thông tin liên quan đến dây họ khi có yêu cầu.
6. Gửi thông báo theo quy định tại khoản 1 Điều 14 của Nghị định này.
7. Các nghĩa vụ quy định tại khoản 1 Điều 12 và Điều 13 của Nghị định này.
8. Các nghĩa vụ khác theo thoả thuận hoặc theo quy định của pháp luật.”
Vậy chủ họ có các nghĩa vụ: Thông báo cho các thành viên về nơi cư trú mới trong trường hợp có sự thay đổi; thông báo đầy đủ về số lượng dây họ, phần họ, kỳ mở họ, số lượng thành viên của từng dây họ mà mình đang làm chủ họ cho người muốn gia nhập dây họ; giao các phần họ cho thành viên lĩnh họ tại mỗi kỳ mở họ; nộp thay phần họ của thành viên nếu đến kỳ mở họ mà có thành viên không góp phần họ, trừ trường hợp có thỏa thuận khác; để các thành viên xem, sao chụp sổ họ và cung cấp các thông tin liên quan đến dây họ khi có yêu cầu; các quyền nghĩa vụ khác theo thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật.
Căn cứ quy định trên, thì thấy rằng bản chất chủ họ chỉ là người trung gian đứng ra tổ chức dây họ và được hưởng hoa hồng qua các kỳ mở họ, nhưng trách nhiệm pháp lý ở đây đặt ra với chủ họ là rất lớn, bởi lẽ nếu các thành viên đã lĩnh họ mà không góp phần họ theo thỏa thuận sau khi đã lĩnh họ thì chủ họ phải nộp thay phần tiền đó cho thành viên không góp để giao cho thành viên khác được lĩnh họ.
3. Nguyên tắc tổ chức họ
Điều 3 Nghị định số 19/2019/NĐ-CP quy định việc tổ chức họ phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự, cụ thể:
– Mọi cá nhân, pháp nhân đều bình đẳng, không được lấy bất kỳ lý do nào để phân biệt đối xử; được pháp luật bảo hộ như nhau về các quyền nhân thân và tài sản. Cá nhân, pháp nhân xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình trên cơ sở tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận. Mọi cam kết, thỏa thuận không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội có hiệu lực thực hiện đối với các bên và phải được chủ thể khác tôn trọng.
– Cá nhân, pháp nhân phải xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình một cách thiện chí, trung thực. Việc xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự không được xâm phạm đến lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của người khác. Cá nhân, pháp nhân phải tự chịu trách nhiệm về việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ dân sự.
– Việc tổ chức họ chỉ được thực hiện nhằm mục đích tương trợ lẫn nhau giữa những người tham gia quan hệ về họ.
– Không được tổ chức họ để cho vay lãi nặng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, huy động vốn trái pháp luật hoặc các hành vi vi phạm pháp luật khác.
4. Dịch vụ Luật sư tại Công ty Luật Dương Gia liên quan đến nội dung trên
Nhằm hỗ trợ khách hàng trong việc hiểu và áp dụng đúng quy định pháp luật về họ, hụi, biêu, phường, Công ty Luật TNHH Dương Gia – Chi nhánh Đà Nẵng cung cấp dịch vụ tư vấn và đại diện pháp lý toàn diện. Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, chúng tôi cung cấp các dịch vụ:
- Tư vấn quy định pháp luật về hụi, họ.
- Tư vấn giải quyết tranh chấp và đưa ra hướng xử lý vi phạm về hụi, họ.
- Luật sư tham gia tranh tụng tại Tòa án nếu vụ việc có tranh chấp vỡ hụi xảy ra.
- Thực hiện thủ tục soạn thảo giấy tờ pháp lý như đơn đề nghị, đơn khởi kiện,…
- Thực hiện thủ tục khiếu nại, khởi kiện khi vỡ hụi tại Toà án.
Trên đây là toàn bộ những nội dung về quyền và nghĩa vụ của chủ hụi và các vấn đề có liên quan. Luật Dương Gia tự hào là một trong những đơn vị có thâm niên kinh nghiệm trong các lĩnh vực hình sự, dân sự, doanh nghiệp, hôn nhân và gia đình,… Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ, giải đáp mọi thắc mắc về pháp lý của bạn dưới mọi hình thức hoặc liên hệ qua thông tin:
CÔNG TY LUẬT TNHH DƯƠNG GIA - CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG
Địa chỉ: 141 Diệp Minh Châu, phường Hòa Xuân, thành phố Đà Nẵng
Điện thoại: 0931548999; 02367300899
